Written by John H. Akhavan, M.D.

{ôþ¤þð÷ ö‘¯¤¨ ù÷øð }

 ü㯑ì ö‘õ¤¢ ¥ø÷û ø ù¢ª öø¥ê¥ø¤ ö áøþª ùî –¨ üîóúõ ü¤‘õþ“ ö‘¯¤¨

öø—þõ ö‘¯¤¨ ©þ¢þ• üð÷øð ü“¨÷ ö¢ª öªø¤ ‘“ ø ü𥑗“ . ¢¤¢÷ ¢ø›ø ö ü¤“

. ¢¤î ü¤þðªþ• ö ¥ø¤“ ¥ ü¢ø¢Ÿ ‘—

:¢øõ÷ ôþ¨ì— ùóŸ¤õ ù¨“ öø—þõ ¤ ö‘¯¤¨ ©þ¢þ• üð÷øð

üõø¥øõø¤î ùóŸ¤õ -éó

¢ø¢Ÿõ ö‘¯¤¨ ùóŸ¤õ-’

¤‘ª—÷ ùóŸ¤õ -  š

(ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 )

üõø¥øõø¤î ùóŸ¤õ -éó

ø“þ¤ ü¨îø¥¢)  - ö -ü¢ üóøîóõ ö‘õ—¡‘¨ ùóŸ¤õ öþ ¤¢üõø¥øõø¤î ùóŸ¤õ -éó

‘ú¨ø¤þø Šüþ‘þõþª ¢øõ Š §îþ ù㪐 ¢÷÷‘õ ö¦ø÷þ¨¤‘î ñõøä ¤™ ¤¢ (¢þ¨ íþŽóîø÷

¤ú“ ˜¤ ëþ¤¯¥ ùî‘ú÷¤¢ ¢ø›øõ  -ö -ü¢ ø ‘ú÷¦ ùî ôþ÷¢þõ . ¢÷þ“ üõ ’þ¨ ù¤þèø

-ü¢ ’þ¨ ù÷øð¤û ø ¢¤¢ ù¢úã“ ¤ üóøó¨ ñ‘õä ùþóî ñ¤—÷î ¢¨¤þõ ü ù¢÷¥ ¢ø›øõ

ü ù¢÷÷î ôþõ¤— ô¨þ÷‘îõ ñøó¨ ¤û üóø . ¢ª ¢ûø¡ ˜ä‘“ ¤ üóøó¨ ñõä ñò—¡   -ö

 .¢÷îþõ ôþõ¤— ‘þø 食 ¤ ù¢þ¢ ’þ¨  -ö -ü¢üóøó¨ ôþ¨ì— ¥ ©þ• ø ¤øê ùî ¢¤¢

–óã“ ‘þø ¢¤þð ô‘›÷ ö öþŸ¤¢ ‘þüóøó¨ ôþ¨ì— ö‘õ¥“ íþ¢¥÷  -ö -ü¢ ’þ¨ ù‘ð¤û

 ¢ø¡ ù¢÷÷î ôþõ¤— ö¦ ù¤¡ò‘“ ‘þø ¢þ¤¢ ‘•¥ ù¢÷÷î ôþõ¤— ô¨þ÷‘îõ ‘ú“þ¨ ü÷ø¤ê

ñ“‘ì ¤ðþ¢ ùî ¢øªþõ ñì—÷õ ø÷ ñøó¨“ ‘÷þä ù¢þ¢ ’þ¨  -ö -ü¢ Š ¢ª‘“ ü¬ì÷ ¤‘¢

.(öøþ¨‘—øõ)¢øªþõ ¢‘›þ ñ‘õ¤÷ üóøó¨ ù¢ø“÷ žò¬

   ùî ü÷ãõ÷þ¢“ ¢øªþõ ñøó¨ ö¢ª ü÷‘¯¤¨“ ¤›÷õ  -ö -ü¢ ü‘ú“þ¨ ¥ ü¡¤“

.¢“‘þþõ¤þ™î—ø¢ª¤ –䤨“ ù¢¤î÷ üø¤þ• ö¢“ íþ¦óøþ¥þê ü‘úõ¨þ÷‘îõ ¥ ñ‘õ¤÷ ñøó¨

 :¢÷¤™øõ üõø¥øõø¤î ž¯¨ ¤¢ ¤þ¥ ñõøä ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ¤¢

íþ—÷¦ «ì÷ -ñø

¥÷‘¯¤¨ ü¯þŸõ ñõøä -ôø¢

 üóøó¨ ¤þ™î— ø ôþ¨ì— -ôø¨

¢÷÷‘õ .¢÷îþõ ù¢‘õ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ü¤“ ¤ ù÷þõ¥ ùî -ù¢÷÷î ôþõ¤— ö¦ «ì÷ - ñø

–êð¢þ‘“ . ‘û ù¢ø÷‘¡¥ ü¡¤“¤¢ öøóøî ö‘¯¤¨ ‘þ ö‘—¨• ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ¤—ªþ“ ñ‘õ—Ÿ

¤ðþ¢¤®õ ñõøä¤ðø ¢øªþõ ù¢¤“ ˜¤‘“ ö‘¯¤¨ ù÷þõ¥ ‘ú÷— ‘û ù¢ø÷‘¡ öþ ¢¤ê ¤¢ ùî

 . ¢ª ¢ûø¡÷ ¤û‘à ö‘¯¤¨ ¢÷ª‘“÷ ¢ø›øõ

¢‘›þ ù÷þõ¥ ‘õª ù‘ð¤û . –¨ ü™¤ öøóøî ”þó• ¢‘›þ öøóøî ö‘¯¤¨ ¢¤øõ ¤¢ ò™õ

ö—ª¢‘“ üóø .–¨¤ê¬ ‘“þ¤ì— ö‘—þ¤“ öøóøî ö‘¯¤¨“ üò—“ ¤¯¡ ¢þª‘“ ù—ª¢÷ ”þó•

¯þŸõ ­¤ãõ ¤¢ ùîþ—¤ø¬ ¤¢ ¢÷—¨û ’øþãõ ”þó• üªªø• ü‘úóøó¨ öø ”þó• ù÷þõ¥

Šü“¤¤• üþ£è ôþ¦¤ . ¢÷øªþõ ö‘¯¤¨“ ñ¢“õ ü÷‘¨“ ¢÷¤þ𠤐¤ì ü“¨‘÷õ‘÷ ü ù¢ø¤

. ¢÷¢¤ðþõ ˜ä‘“ ¤ ü“¨‘÷õ‘÷ ü ù¢ø¤ ¯þŸõ ¤“þê ôî ø ö÷þŽ—ø¤• ¤•

¤¢ ü÷¥ ¤ð . ¢øªþõ ù¢þ¢ üð¢ø÷‘¡ ñþ‘õ— öø÷‘“ ö‘—¨• ö‘¯¤¨ ¢¤øõ¤¢ öþ÷õû

ùî –¨û ö ñ‘õ—Ÿ ¢÷—¨û ö‘¯¤¨¤‘¢ ‘û ùó‘¡ø¤¢‘õ ùî ¢ª‘“ ù¢õ ‘þ÷¢“ ü ù¢ø÷‘¡

ù¢‘õ ö‘—¨• ö‘¯¤¨ ü¤“¤ ù÷þõ¥ ùî ¢ª‘“ üú“‘ªõ üõø¥øõø¤î «ì÷¤‘¢ ôû üø

ø ùî  –¨ ü÷ãõ÷¢“ Š –ê¤ð¢ûø¡ ö‘—¨• ö‘¯¤¨ üø ùî –¨þ÷ ü÷ãõ÷þ¢“ öþ . ¢÷îþõ

¢Ÿ“ ¤ ö‘¯¤¨ ö—ê¤ð í¨þ¤ ‘ú÷ ¥ ¥þû¤• ‘“ ø ¢ª‘“ ù‘ð ¤ðþ¢ ¤®õ ñõøä ¥ ¢þ‘“

. ¢÷‘¨¤“ ñì

íþ¤Ÿ—‘“ ùî –¨ öø¡¤¢ (ö¦ø¤—¨)ù÷‘÷¥ ü‘ú÷øõ¤û üò‘“ ž¯¨ ñõøä öþ¥ üîþ

¢þ‘“ £óø ¢÷îþõ ¢‘þ¥ ¤ ö‘¯¤¨ ©þ¢þ• í¨þ¤ ‘ú÷ ¤þ™î— ©þ¥ê ø ö‘—¨• ü‘úóøó¨

Šö¢¢¤þªŠ(üð󑨃… ¥ ©þ•)ö¢ª¤¢ ù“¢ø¥ .–ª¢úð÷ öþþ‘•¤ öø¡ ö¦ø¤—¨ ž¯¨

餬õ ù¤¡ò‘“ ø üû‘þ𤗪þ“ø ü“¤ ôî ü‘û£è 餬õ Š ö¥ø ñ¤—÷î Šù÷¥ø¤ ©¥¤ø

ø –ªø𠢑þ¥ 餬õ ‘îþ¤õ ¤¢ . ¢÷îþõ íõî ¤øà÷õ öþ¢“ üóîó ü‘û ù“‘ªø÷ ö¢¤î÷

ö¦ø¤—¨ öøõ¤û  üø‘Ÿ òøõãõ üþ£è ¢øõ÷þ ¤þ¥ ¢÷îþõ ¢‘þ¥ ¤ ö‘¯¤¨ ¤¯¡ –‘þ÷“ó

. ¢÷øª¤þª¤• ø –ªø𤕠¤—ªþ“ ù¤û‘— ¢÷û¢þõ ¤øþ¯ø ¢÷ê¨øð ø ø‘ð“ ùî ¢÷—¨û

 ù¤ªŸ ¢÷÷‘õ üõ¨ ¢øõ ¥ ü¤‘þ¨“ ùî ¢¤¢ öþ¤“ ü÷õ® –óò¢ ¢þ¢› ü‘úªûø¦•

öø ùî ¢÷—¨û ö¦ø¤—¨-ø÷¥ð üø‘Ÿ‘û ù÷‘¡¤‘î ü‘û ùó‘“¥ø üþ‘þõþª ü‘û¢øî Š ‘úªî

. ¢÷÷î ¥þû¤• ‘ú÷ ¥ ¢› ¢þ‘“ ¢ã—¨õ ü‘úõ÷‘¡ £óø ¢÷îþõ ñõä ö¦ø¤—¨

ö¢¤î ñ‘窐 ‘“ (üø¨)ü÷þ‘þ“øó –òø¬Ÿõ ¤¢ ¢ø›øõ ö¦ø¤—¨-ø—þê Š §î䤓

üîþ ¢þ‘ª ø ¢÷¤¢ ö¦ø¤—¨ ¤™ ¤“¤“ ¤¢ ü—àê‘Ÿõ ñõä ü÷‘—¨• ü‘úóøó¨ ü‘û¤ø—•¨¤

. –¨ –òø¬Ÿõ öþ ¢‘þ¥ 餬õ ö‘—¨• ö‘¯¤¨“ ü줪ü‘þ¨ ö‘÷¥ ôîüò—“ ñþò¢¥

ü¤þðøó› ü¤“ ü÷øõ¤û ü‘ú¬¤ì 餬õ ö¦ø¤—¨ ü÷ø¡ ©þ¥ê ¤ðþ¢ ž®ø –óä

öþ ¤ø¢ìõó ü—Ÿ ¤þ¥ ¢¤øõ ¤¢ ùî ¢øªþõ ¢‘ú÷ªþ• . –¨ ü𨎑þ ô‘ð÷ú“ ø ü÷—¨“ ¥

:¢¢¤ð÷ ¥þø›— ‘ú¬¤ì

. üó¨‘÷— ù‘𗨢 ø ö‘—¨• ö‘¯¤¨ üð¢ø÷‘¡ ùì“‘¨ ¢ø›ø -

. ö‘—¨• íþ—¨þ¨ø¤“þê ü¤‘õþ“ ü¬¡ª ùì“‘¨ ¢ø›ø -‚

. –¨ üðó‘¨ ƒ… ö¨ ¥ §• üðóõ‘Ÿ öþ—¨¡÷ ¤ð -ƒ

. –¨ ¤¤ì¤“ üð¢ä‘ì ¥ø÷û üðó‘¨ „… ö¨ ¥ §• ¤ð ø -„

¥÷‘¯¤¨ ü¯þŸõ ñõøä -ôø¢

¢‘›þ ñ‘õ—Ÿ ¢ª‘“ ¤—ü÷ò ø¯ø¤—ªþ“ ¥÷‘¯¤¨ ¢øõ‘“  -ö -ü¢ §‘õ— ù¤û

ôþ¨ì— öþŸ¤¢  -ö -ü¢ ö¢þ¢ ’þ¨ ñ‘õ—Ÿ ü꤯ ¥ ¤þ¥ –¨ ¤—ªþ“ ü÷‘¯¤¨ ñøó¨

ü÷ø¥ê –óã“ ù¢÷÷î ôþõ¤— ô—¨þ¨ ¤ðþ¢ 餯¥ ø ¢øªþõ¤—ªþ“ ö ù“ íþ¢¥÷ ‘þø üóøó¨

ù¤ ‘ú÷— ¥÷‘¯¤¨ ñõø䥐 ¤—ªþ“ ù¤û ¥þû¤• £ó . ¢÷îþõ÷ øê‘î— ù¢þ¢ ’þ¨ ü‘úóøîóõ

: ¥ ¢÷—¤‘“ä ¥÷‘¯¤¨ ñõøä öþ¤—õúõ . –¨ ö‘¯¤¨ ¥ ü¤þðªþ• ü¤“ ¤™øõ

- üõ¨ ü‘úþ¦¤÷¤þ‘¨ø ü ù—¨û ü¦¤÷ -

- üþ‘þõþª ôøõ¨ -‚

-‘û üþ‘õ÷û¤

- ‘û –÷¢þ¨î ü—÷ ø (Free Radicals)¢¥ ü‘û ùªþ¤

ï¤õ ˜ä‘“ ¢÷ø—þõ ò‘“¥¢ ‘“ §î ù㪐 - üõ¨ ü‘úþ¦¤÷¤þ‘¨ø ü ù—¨û ü¦¤÷ -

öþ÷õû ø ü÷‘¯¤¨ öøþ¨‘—øõ Š  -ö -ü¢ ’þ¨ ’“¨ öþþ‘• ¥¢ ‘“ ø ¢øª ù¢÷¥ ñøó¨

¢÷ø—þõ ö—ª‘“÷ ‘úó‘¨ ¥ §• ¥þ÷ ôî ¤‘þ¨“ ü‘û¥¢ . ¢¢¤ð ö¢“ ü÷õþ ù‘𗨢 éþã®—

–àê‘Ÿõü¤“ . ¢¤¢÷ ¢ø›ø §îþ ù㪐 ü¤“ "¤¯¡þ“" ¥¢ ø ¢øª ò‘“ ¢“ ¤‘™ ù“ ¤›÷õ

 ü‘û ù÷‘¡¤‘î Š ôøþ÷¤ø ö¢ãõ¤¢ ö¢¤î¤‘î öø üó葪õ¥ ¢þ‘“¢ã—¨õ ¢¤ê ¤¢ ù¦þø“

Š ¢þªø• ôª ü•¤—øþ¢¤ ø ü¦óøþ¢¤ ©¡“ ü—Ÿ Š øþ—î-øþ¢¤¢øõø üõ— 뤓 ¢þóø—

ñŸõ Š ü÷¦ø¤¢þûøüõ— ü‘û¤‘›ê÷ öø÷‘î Š ü ù—¨û ü¦¤÷ â“‘÷õ üîþ¢¥÷ ¤¢ üð¢÷¥ ¥

¢¢÷ ù¥‘› ø ¢øõ÷ ü¤¢¢ø¡ –¨û "ö¢ ü¤" ¥‘ð ü¤¢ ùîþþ‘û ù÷‘¡ ø üõ— ü‘û ùó‘“¥

øþ—î-øþ¢¤ü‘ú÷‘õ¤¢ø ô¥ò¤þè íþ¦óøþ¢¤ ü‘ú—¨—‘“ ö‘•÷¢÷¢ø ö‘• –ú›þ“ ùî

 . ¢÷û¢ ¤¤ì §îþ ù㪐 ­¤ãõ ¤¢ ¤ ‘õþ“

öøþ¨¥þ÷øþ –¤¢ì ø –¨¤—õî ü¦¤÷ ü¤¢ ù¤ð ù㪐 öþ - ©ê÷“  ¤ø‘õ ù㪐

 ¢÷ø—þõ ¤¤õ—¨ ¤™ ¤¢ ùî ¢øªþõ ü—¨ø• ü‘úóøó¨   -ö -ü¢ ’þ¨ ˜ä‘“ üóø ¢¤¢÷

¤ê¨õ— ùî –‘ä‘ê—¤ ¤¢ Š ö‘—¨ø•¢þê¨ ¤¢ ù¦þø“ ¤™ öþ . ¢¢¤ð –¨ø• ö‘¯¤¨“ ¤›÷õ

¢øªþõ §îã÷õ ù㪐 ùî ü –¨þ•‘þ ‘þ¤¢ ¤‘÷ Š ¢÷îþõ ’£› ¤÷ ¥ ü¤—õî ¤¢ìõ

öø÷ã“ ö¥ ùî"ö—ê¤ð ö—"üð—¡ø¨ ’‘—ê. –¨ ¤—¢þ¢ª ¥ø¤õþ÷ –‘䑨¤¢ ù¤¡ò‘“ ø

˜ä‘“ ù¤¡ò‘“ ùî –¨ø•“ ö¢÷‘¨¤ ’þ¨¥› ü¥þ ¢øªþõ æþó“— –¨ø• –õò¨ø üþ‘“þ¥

. ¢øõ÷ ¥þû¤• ¢› ¢þ‘“ ö ¥ ø –¨þ÷ ¢øªþõ ö ö‘¯¤¨ ‘þø –¨ø• §¤¢ø¥ ü¤þ•

ñþ‘¨ø¥ ü¡¤“ –¤ø‘›õ¤¢‘þ üø중ªê 뤓 ôþ¨ ¤“‘ãõ¤¢ - íþ—þ÷‘õø¤—îó ö¢þõ

ü줓 ©¤— ©þ¤ø öî íª¡øõ Š ü줓 ü—䑨øþ¢¤ Š ü줓ø—• ¢÷÷‘õ üð÷‘¡ ü줓

ö‘õ—¡‘¨ ¤¢ ¢÷ø—þõ §‘õ— ¤¤õ—¨ –¤ø¬ ¤¢ ùî¢þüõ ¢ø›ø“ íþ—þ÷‘õø¤—îó ö¢þõ

ö‘¯¤¨ ©þ¢þ• ù“ ù¢¤î ¢‘›þ ñò—¡ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢ü‘úóøó¨ ùóõ›¥ ‘úóøó¨ ñõäø

  . ¢÷î íõî ¢ã—¨õ ¢¤ê ¤¢

ö¡¨ ¥÷‘¯¤¨ üþ‘þõþª ¢øõ ù¤‘“¤¢ ¤¢ì÷ ¤þ¡ ü‘û ùû¢ ¤¢  - üþ‘þõþª ôøõ¨ -‚

 ü¤“¥þ ùõû ¢÷þøðþõ ü®ã“ . ¢÷÷îþõ÷ü÷¢÷ ù›ø—ø ù¢ª¤• ô¢¤õ ©øð¤ðþ¢ ùî ù—ê¤

¢øõ öþ ôþª‘“ ö¤ð÷ ¤ ¢÷þøðþõ ¤ðþ¢ ü¡¤“ Š –¨ ¥÷‘¯¤¨ üû‘ðªþ‘õ¥ –‘÷øþŸ

 üû‘ðªþ‘õ¥ –‘÷øþŸ ¤¢ ùîþ¢øõ ‘ú÷— –¨þ÷ öþ÷ ùîþó‘Ÿ ¤¢ ! –¨ ù¢÷• ‘› ùõû

. ¢÷û¢þõ ©þ¥ê ö‘¨÷ ø –‘÷øþŸ ¤¢ ¤ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ¤¯¡ ¢÷÷îþõ öøþ¨‘—øõ ¢‘›þ

’“¨ ¤—ªþ“ üõ¨ ü‘úþ¦¤÷ ü÷ãþ ñø ùø¤ð ¥ ’—¤õ“ üþ‘þõþª ¢øõ ùî ¢¤î ¢þî‘— ¢þ‘“

 ù—ª‘“÷ §îþ ù㪐 ¢÷÷‘õ“ ¥þ÷ ¥÷‘¯¤¨ ¢øõ‘“ §‘õ— ¤¤î— ¤™. ¢÷øªþõ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ

ø öøþ¨‘—øõ ¢÷ø—þõ §‘õ— ¤û . ¢¤¢÷ ¢ø›ø ü¤¯¡þ“ ôõþ÷þõ ¢Ÿø ù÷øðþû ø ¢øªþõ

§‘õ— ¤û öþ÷õû . ¢ª¡“ –¢ª ¤ ù¢ª ¥‘è ö‘¯¤¨ ‘þø ¢øª ˜ä‘“ ¤  ö‘¯¤¨ ¥‘è

 ù‘𗨢 éã® ¢ø¡ ùî –¨ (ùþ¤ ø ùþóî Š ¢“î)ö¢“ ü¢¥ ô¨  ù‘𗨢 ¤“ ¤ðþ¢ ü¤‘“

üþ‘þõþª ¢øõ¥ ü¡¤“ . ¢þ‘õ÷þõ âþ¤¨— ¤ ü÷‘¯¤¨ ¤û –ꤪþ• ù¢ª ˜ä‘“ ¤ ù—þ÷øõþ

‘õþì—¨õ¤‘ðþ¨ ¢ø¢¤¢ ¢ø›øõ ü¥÷‘¯¤¨ ¢øõ¤ðþ¢ø öþ—øîþ÷ ‘þø ï÷¨ ñ‘è¥ ¤‘— ¢÷÷‘õ

 ¤ðþ¢ ü¡¤“ ø ¢÷øªþõ ö‘¯¤¨ ù¤¡ò‘“ ø öøþ¨‘—øõ ¢‘›þ ø  -ö-ü¢ –¤þþç— ˜ä‘“

.¢÷÷îþõ¢þ¢ª— ¤ üþ¥÷‘¯¤¨¤™  ñø ùø¤ð¢øõ ¢ø›ø –¤ø¬¤¢ ¯ìê "¥ø—¨“¨" ¢÷÷‘õ

 ü÷‘õ¥ ùó¬‘ê ¢þ‘õ÷þõ ¤øª¢ ¤ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ø ¥÷‘¯¤¨ ¢øõ ¯‘“—¤ ùî üóóä ¥ üîþ

. ¢ª‘“þõ ö‘¯¤¨ ¤øúà ‘— §‘õ— ô‘ð÷û ¥(ñ‘¨ ƒ€ ‘— … öþ“)¢‘þ¥

 :¢þþ‘õ¤ê ù›ø— üõ¨ üþ‘þõþª ¢øõ ¢¤øõ ¤¢ ¤þ¥ ü‘û üþ‘õ÷û¤“

ôû‘õþì—¨õ ùî ‘ú÷ ü—Ÿ Š ¢¤î ¥þû¤• ¢þ‘“ ¤ø¢ìõó ü—Ÿ üõ¨ üþ‘þõþª ¢øõ ùþó -

 ©þ¢þ• ù“ ôþì—¨õ ¤þè ¤ø¯“ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 ø ¢“î üø¤  ø¨ ¤™ ‘“ ¢÷—¨þ÷ ¥÷‘¯¤¨

 ôøõ¨ ö¢¤î ü™÷¡ ø ô¨þóø“‘—õ ¤¢ ¤ ùþóø ñ¤ ¢“î ‘õ ö¢“ ¤¢ . ¢÷÷îþõ íõî ö‘¯¤¨

 ø ñþú¨— ¤ ù‘𗨢 ö ñõä üóø –¨þ÷ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢  ¥› ¢“î ù¤ð . ¢¤¢ ù¢úã“

¤þ£• ’þ¨ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 (ô¨þóîó ¤¢ ò™õ)¢¢¤ð ‘¨¤‘÷ ¢“î ù‘ð¤û . ¢÷îþõ –àê‘Ÿõ

–¨ üóøõãõ ôøõ¨ ­¤ãõ¤¢ ‘ú÷— ù÷‘õ ¢“î ù¥ø¤õ . ¢¤þðþõ ü—¨‘î ©þä‘ê¢ ñõä ù¢ª

üõ¨ ¢øõ Š £è ø øû Š ’ ü‘úþð¢øó Š ¤¢¡õ ¢øõ Š ‘ûø¤¢ ¢÷÷‘õ üê‘® ôøõ¨ ùîó“

§‘õ— ù¤¡ò‘“ ø ù¢÷÷î ü÷øê䢮 ¢øõ Š üþ‘þõþª ü‘û¢øî Š ‘úªî ù¤ªŸ ¢÷÷‘õ üð÷‘¡

öîõõ ¢¢¤ð –¢õ¥¤¢ ¤ð ‘û¤‘ªê öþ ù›þ—÷ . ¢÷î ñõŸ— ¢þ‘“ ¥þ÷ ¤ ü—ã÷¬ –òø®ê ‘“

ñþú¨— ‘—þ‘ú÷ ø ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 ñõä éã® ôþì—¨õ¤þè ¤ø¯“ ø ¢“î ¤‘î üþ‘¨¤‘÷ –¨

 . ¢ª‘“ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ¤¢

 ¢þ‘“ ¢÷—¨û üõ¨ üþ‘þõþª ¢øõ ø üäø÷¬õ ü‘û ù÷¢ð÷¤ üø‘Ÿ ùîüþ‘úþ÷¢¤ø¡ ¥ -‚

 ¢øõ öþ ‘“ ùî üþ‘ú—“¤ª ø ñø¨•î Š «¤ì –¤ø¬“ ‘ûø¤¢ ¥ ü¤‘þ¨“ . ¢¤î ¥þû¤•

ü¥“¨ø ùøþõ ö—ª¢úð÷ ù¥‘— ü¤“ ùî üàê‘Ÿõ ¢øõ .¢÷øªþõ ù®¤ä ¢÷ ù¢ª ï÷¤ªø¡

òøõãõ ü¥¤ø‘ªî ü—Ÿø ü—ã÷¬ 믑÷õ ¤¢ ü÷¢þõ‘ª ’ . ¢÷ ùîõ›÷þ ¥ ¢÷ø¤þõ ¤‘î“

–¨ ü—¨¤¢‘÷ ¤‘î ¥¤óî ¢øõ ‘“ ü÷¢þõ‘ª ’ ùþ꬗ . ¢÷øª ùþ꬗ ¢þ‘“ ø ¢÷ ù¢øó

 ! ¢¤¢ ¤óî ¤à÷ ¥ ¢¢›õ ùþ꬗“ ¥‘þ÷ ¢ø¡ ü“ öþ÷ ø

¢÷ªîþõ¤‘ðþ¨ ùî ‘ú÷¤¢ ‘ú÷— ù÷ .–¨ ¤‘ðþ¨ ¢ø¢ ùþ¤ ö‘¯¤¨ ñóä öþ¤—õúõ¥ üîþ -ƒ

ö‘—¨• ö‘¯¤¨ ùî ùþ¤ ö‘¯¤¨‘ú÷— ù÷ø ¢¤¢ ¢ø›ø ¤¯¡ öþ ôû‘ú÷ ö‘þꐤ¯ ü¤“ ùîó“

. ¢¢¤ð öè¢ì ¢þ‘“ –‘þ÷‘¡¢ ñ‘õã—¨ . ¢û¢þõ ©þ¥ê ¥þ÷ ¤ ù÷‘™õ ø ‘û ô÷‘¡

‘þø ‘úõ— Š ‘úóøîóõ ‘Ÿò¯¬ ¢¥ ü‘û ùªþ¤ - ‘û –÷¢þ¨î ü—÷ ø (*)¢¥ ü‘û ùªþ¤

ùî ¢÷þüõ¤¢ ü¤¢þ‘•‘÷ ñ öø¤—îó íþ ö¢¢ –¨¢¥ –óã“ ùî ¢÷—¨û üõ— ü‘û ù¤‘•

 ’þ¨ ¤ ‘ú÷ ¢÷÷ø—þõ ‘ú÷ ¥ öø¤—îó íþ ö—ê¤ð ø ¤ðþ¢ ü‘úóøîóõ ‘“ §‘õ— ¤™ ¤¢

ù¢ª ¤¢þ‘•‘÷ öø¤—îó ö¢¢ –¨¢ ¥ –óã“ ¢ø¡ ùî ù¢þ¢ ’þ¨ ñøîóõ ‘÷õ® . ¢÷÷‘¨¤“

ü¢þ¢› ü¤øŽ— . ¢“‘þþõ ùõ¢ ñ¨ó¨—¤ø¢ öþ ø ¢¤¢ ¤ðþ¢ ü‘úóøîóõ¤“ ¤  ø¨ ¤™ öþõû

 (üóøó¨ ¤¢› ¥þ÷ø)  -ö-ü¢  ü‘úóøîóõ“ ö¢¥ ’þ¨ ‘“ ¢¥ ü‘û ùªû¤ ¢þøðþõ ùî

Šù—þ÷øõþ ù‘𗨢 éã® Š ö‘¯¤¨ ùóõ› ¥ ‘úþ¤‘õþ“ ü¤‘þ¨“ ¢þ¢ª— ‘þ ¢‘›þ¤¢ ¢÷÷ø—þõ

ù¤ð .¢÷ª‘“ ù—ª¢ –¨¢ ü÷õþ¢ø¡ ü‘úþ¤‘õþ“ ø éþ—¤÷¦¢ ü‘úþ¤‘õþ“ Š §¤¢ø¥ ü¤þ•

 ü‘û ùªþ¤ ùî ‘û –÷¢þ¨î ü—÷ ù“ ü¢‘þ¥ ù›ø— ˜ä‘“ üóø –¨ ü¤øŽ— íþ ¥ø÷û öþ

 ü™÷¡ –ú› üþ‘úõ¨þ÷‘îõ ü¤¢ ¢ø¡ ö‘¨÷ ö¢“ òõä . –¨ ù¢ª ¢÷÷îþõ ü™÷¡ ¤ ¢¥

öþ÷õû ø ¢÷÷îþõ íõî ö¢“ ñõä öþ ù“ ‘û ö¢þ¨î ü—÷ üóø –¨û ‘û ùªþ¤ öþ ö¢¤î

.¢÷þ‘õ÷þõ ü¤þðøó› ¢÷øªþõ ¢¥ü‘û ùªþ¤ ©þ¢þ• ù“¤›÷õ ùî üþ‘þõþª ü‘û ©÷îø ¥

¤¢ ¢ø›øõ ü÷¢ãõ¢øõø ‘û öþõ‘—þø Š ‘û ö¢þ¨î ü—÷ öþ¤—õó‘¨ ø öþ¤—¤™øõ ¥ ü¡¤“

. ¢øª ù¢¢ ü¤—ò‘“ ¥¢ ‘“ ¢þ‘“ ‘ú—÷õ –¨ ‘û£è

˜öþõ‘—þø ö—¡‘¨“¤¢‘ì ùî ¢÷—¨û ü÷øþŸ áø÷ø¢ ‘ú÷— öøõþõø ö‘¨÷ - ˜ öþõ‘—þø -

ù¥‘— ùøþõø ü¥“¨ ¢÷÷‘õ ˜ öþõ‘—þø ü¤¢ ü‘û£è ù¤ ¥ ¢þ‘“ £óø ¢÷—¨þ÷ ¢ø¡ ö¢“ ¤¢

 ¢øªþõ÷ ù¤þ¡£ ö¢“ ¤¢ –¨“¤¢ ñøóŸõ ˜ öþõ‘—þø öø . ¢÷¤ø –¨¢“ ¤ ô¥ò ¤¢ìõ

¢¢¤ðþõ¤û‘à éó—¡õ ü‘úþ¥þ¤÷ø¡ ùóõ›¥ ö¢ø“õî ôŽòä ¢¨¤÷ ö¢““ ü ù—êû ¢÷ ¤ðø

 ù®¤‘ä öþ â÷‘õ ùî ˜ öþõ‘—þø¤¢ìõ öþ¤—õî. –¨ éø¤ãõ –ø“¤ø ü¤‘õþ“ ô‘÷“ ùî

(ô¤ðþóþõ †€€€ ‘— ‚€€€)¤—ò‘“ ü‘û¥¢ ‘“ ˜ öþõ‘—þø . –¨ ¥ø¤ ¤¢ ô¤ðþóþõ …€ ¢¢¤ðþõ

¤¢ ô¤ð † ¢÷÷‘õ ò‘“ ¤‘þ¨“ ¤þ¢‘ìõ“ ü—Ÿ ˜ öþõ‘—þø .¢¤¢ üøì ö¢þ¨î ü—÷ –þ¬‘¡

¢ø¤þõò‘“ ö ¤¢ìõ ùî šþ¤¢—“ üóø –¨þ÷ üõ¨ ¢÷îþõ ¥þø›— ï÷þó‘• ¤ø¨êø¤• ùî ¥ø¤

éó—¡õ¢¤ê ¤¢¤¢ìõ öþ . ¢¢¤ðþõ ˜ä‘“ ¤ ñ‘ú¨ §•¨ ø ¥‘ð öø ü“øó¯õ‘÷ ­¤øä

¤¢ìõ öþ ¤þ¥ ¢þ‘“ ùî ¢û¢þõ ö‘ª÷ ¤ ¢¤ê ©¤øð ù‘𗨢 ñõŸ— ž¯¨ ø –¨ –ø‘ê—õ

 ü¤“ ùî –¨ íþ“¤ø ¢þ¨ ñ ‘õøõä ¤¥‘“¤¢ ¢ø›øõ ˜ öþõ‘—þø . ¢¤î éìø—

ø¢ ùî ö ôþ¨óî žóõ . ¢øªþõ ¥þ÷ ù¢ãõ ¢¤¢ ˜ä‘“ üû‘ð ø –¨þ÷ ’ø¡ ö¢÷¢ ü‘÷þõ

 ü¤¢ì ù¤ð ¢øªþõ ùþ¬ø— ¢÷îþõ öþõ‘— ôû¤÷¢“ ôþ¨óþ÷ ø ¢¤¢÷ ¤ ëøê  ø¨ ¤™

 . –¨¤—÷¤ð ö –õþì

¢ø›ø –‘“ø“Ÿø –òè ¤¢ ùî –¨ ü¤ðþ¢ üøì ö¢þ¨î ü—÷  öþõ‘—þø -  öþõ‘—þø -‚

¢øõ ö¢¤ø¡‘“ –¨ ô¥ò ö¢þ¨î ü—÷ öø÷ã“ ùî ¥ø¤ ¤¢ ô¤ðþóþõ„€€–ê‘þ¤¢ üóø¢¤¢

. (¢øªþõ ¥þø›— üðó‘¨ „€ ¥ ¤—ò‘“ öþ÷¨ ü¤“ ¤¢ìõ÷þ ¤“¤“ø¢) –¨þ÷¤¨þõ üþ£è

 ¢øªþõ ù—¡ø¤ê (ñø¤êøîø— ‘êó ñ-ü¢) üäø÷¬õ –¤ø¬“ ¤—ªþ“ ¤¥‘“ ¤¢  öþõ‘—þø

. –¨ ¤—ú“ ‘—ó¢ø ‘õ‘ðŠ‘—“ –‘ì—ªõ ‘“ ¯øó¡õ (ñø¤êøîø— ‘êó-ü¢)ö üãþ“¯ áø÷ üóø

. ¢øª ù¢¤ø¡ £è ‘“ ¢þ‘“ ¤—ú“ ’£› ü¤“ ’ –¨ ü“¤ ¤ä ñøóŸõ  öþõ‘—þø

ö‘¯¤¨¢® ø ö¢þ¨î ü—÷ –þ¬‘¡ ùî –¨ü¤¢‘÷ ü÷¢ãõ ù¢‘õ ôøþ÷ó¨ - ôøþ÷ó¨ -ƒ

’“¨ üû‘þð ü‘û£è ëþ¤¯ ¥ ¢÷—¨û ù¢‘õ öþ üø‘Ÿ ùî üþ‘ú÷þõ¥ ø ù¢þ¨¤ –ø“™“ ö

í¨þ¤ ùî ‘ú÷ ü¤“ ø –¨ ô¤ðø¤îþõ €€ ôøþ÷ó¨ ù÷¥ø¤ ¥¢ . ¢÷øªþõ ö‘¯¤¨ ©û‘î

 ü‘û¥¢ üóø ¢÷÷î 餬õ ò‘“ ¤¢ìõ ¤“¤“ ƒ-‚ ¢÷÷ø—þõ ¢÷¤¢ ö‘¯¤¨ ¤à÷ ¥ ü¤—ªþ“

¤ðþ¢îþ ’£›  öþõ‘—þø øôøþ÷ó¨. ¢øª¥þø›— ¢þ‘“÷ø –¨üõ¨ ô¤ðø¤îþõ „€€ ¥ ¤—ò‘“

ôû‘“ ¢þ‘“÷ø ¢÷î ñò¡ ¢÷ø—þõ ôøþ÷ó¨ ’£› ¤¢ ùî ˜ öþõ‘—þø §î䤓 .¢÷÷îþõ âþ¤¨—¤

. ¢÷øª ù¢¤ø¡

¢® –þ¬‘¡ ü¤¢ø ¢÷“ ¤¢ ñøóŸõ ø  öþõ‘—þø -©þ• ‘û ö—ø¤‘î‘—“ - ö—ø¤‘î‘—“-„

–‘›þ¥“¨ ¤¢ ¢ø›øõ ü‘û ù÷¢ð÷¤ ö‘õû ¢øõ÷þ . ¢÷—¨û üøì ö¢þ¨î ü—÷ ø ö‘¯¤¨

. ü“ó‘¯ ¥þ÷ø ø¢î Š ôóî Š üð÷¤ê ù›øð Š šþøû ¢÷÷‘õ ï÷¤ ü›÷¤‘÷ ø ¢¤¥ –‘› ùøþõ ø

ù¤ð ùî –¨ ¢Ÿø …€€€€-‚…€€€‘ú÷ ù÷¥ø¤ ¥¢ . ¢÷—¨û øð÷õø ¥õ¤ì¤øð÷ Š ù÷ø¢÷û

¤—÷‘¨üþø¤¢ ñ üóø ¢¤î öþõ‘— ò‘“ –‘›þ¥“¨ø –‘› ùøþõ ¢‘þ¥ 餬õ ‘“ öø—þõ

–¨¢ éî ö¢ª¢¤¥ ø üõ÷—ø¤‘þû ˜ä‘“ ¢¤ê ü¡¤“¤¢‘ú÷—ø¤‘î üò‘“ 餬õ . –¨

. ¢¢¤ðþõ 餯¤“ ‘ú÷ 餬õ ©û‘î ‘“ ø –¨ ¤¤®þ“ ü ù®¤‘ä ùî ¢øªþõ ü÷þ“ ø

: üóøó¨ ôþ¨ì— –䤨 -ôø¨

 üóøó¨ öø¤¢ ü‘û ô¨þ÷‘îõ ‘“ òøõãõ ¢øªþõ ¢‘›þ  ùêìø ü“ ùî ù¢þ¢ ’þ¨ -ö-ü¢

üóøó¨ ôþ¨ì— ùóŸ¤õ“ íþ¢¥÷ ¤‘þ¨“ ‘þ ¢‘þ¥ ¤‘þ¨“ ’þ¨ ¤ð . ¢¢¤ðþõ 食 ‘þ ôþõ¤—

¤ðþ¢§• öþ¥ ø ¢¢¤ðþõ ñì—÷õ ù¢ª ôþ¨ì— ñøó¨“ ’øþãõ -ö-ü¢ ¢ª‘“ ö öþŸ¤¢ ‘þø

 ‘÷‘þŸ ø üãþ“¯¤þè üóøó¨ £óø –¨þ÷ üóøó¨ öø¤¢ ü‘úõ¨þ÷‘îõ ¯¨ø— žþŸ¬— ñ“‘ì

Š¥‘¨÷ø¡ ù‘𗨢¢÷÷‘õ âþ¤¨üóøó¨ ôþ¨ì—‘“ ü‘ú—ê‘“ ñþó¢ öþ¢“ . ¢øªþõ ¢‘›þ ôþ¡¢“

­¤ãõ¤¢ ‘ú÷¢õ¡— ø ôŸ¤ Š ö‘—¨• Š –¨ø• Š üª¤øð ø ü¨ê÷— ù‘𗨢 üªªø• –ê‘“

 ñî ¢¢ã— öø ñ‘¨ ø ö¨ ö—ê¤ò‘“ ‘“ öþ÷õû . ¢÷—¨û ö‘¯¤¨ ¤à÷ ¥ ü¤—ªþ“ ¤¯¡

¥ ü¡¤“ ü𥑗“ .¢þ‘õ÷þõ ¤—ªþ“ ö‘¯¤¨ ¥ø¤“ ¤¯¡ ¢øªþõ ¤—ªþ“ üóøó¨ ü‘û ôþ¨ì—

üóøó¨ ôþ¨ì— ©û‘ ¤þ™‘— ‘“ ü¤èò ø ü¤ø¡ ôî ùî ¢÷ ù¢ª ¤ø‘“ öþ¤“ ö‘ð¢÷ûø¦•

 . ¢øª“ ¢÷ø—þõ ö‘¯¤¨ ¥ø¤“ ©û‘î ø ¤õä ñø¯ ©þ¥ê ˜ä‘“

:¢ø¢Ÿõ ö‘¯¤¨ ùóŸ¤õ-’

ùó¬‘êò“ üóø ¢øªþõ š¤‘¡ üóøó¨öø¤¢ ñ¤—÷ ù¤ð ñþ¥ §• ü÷‘¯¤¨ ñøó¨

 £ó ø ¢÷¤“þõ öþ“¥ ü›¤‘¡ ô¨› öø÷ã“ ¤ ü÷‘¯¤¨ ñøó¨ ö¢“ üä‘ê¢ ü‘û ô¨þ÷‘îõ

ø –‘þŸ ùõ¢ ù“ ¤¢‘ì –¤¢÷“ ¢÷óþ ñ‘Ÿ ¤¢ ‘“—¤õ ôþ¡¢“ ø ñ‘õ¤÷ ü‘úóøó¨ ùî÷þ‘“

¢¤““ öþ“ ¥ ¤ ü÷‘¯¤¨ ü‘úóøó¨ ô‘õ— ¢÷ø—÷ éã® ñóã“ üä‘ê¢ üøì ¤ð . ¢÷ª¤—¨ð

ùóŸ¤õ öþ ¤¢ . ¢þüõ ¢ø›ø“ ñŸõ ¤¢ ü÷‘¯¤¨ ü÷ø÷‘î ‘ú÷ âþ¤¨ ¤þ™î— ø ôþ¨ì— ‘“

 ù—ª¢úð÷ ¢ø¢Ÿõ ¤ ö‘¯¤¨ ö¢“ üä‘ê¢ø üõþõ¤— ü‘û ô¨þ÷‘îõ ¢‘þ¥ ‘þ ôî ü—¢õ ü¤“

ü÷‘¯¤¨ öø÷‘îüóø¨•î ¢‘›þ‘“ ‘ú—¨ò“ø¤“þê .¢÷÷îþõ ü¤þðøó› ö¢“ ô‘õ—“ ö¤‘ª—÷ ¥

¤ ü÷‘¯¤¨ ü‘úóøó¨ ü¤ø¡ ù÷‘ðþ“ ø ‘û¤û¥¢‘• žª¤— ‘“ ‘ú—þ¨ø÷øþõþ ù—ê¤ð ¤“¤¢ ¤

ü÷ø÷‘î ¢‘›þø ‘úð¤þøõ ¤¢‘ú÷ ü÷þ¥ðþ‘›¥ ñ“ìø ¢÷øªþõ é÷ó ø öø¡ ©¢¤ð ¢¤ø ùî

-øþõþª ŠüŸ¤›‘“ ¢øª ù¢¢ «þ¡ª— ùóŸ¤õ öþ ¤¢ ö‘¯¤¨ ¤ð . ¢÷¤“þõ ö‘þõ¥ ¢þ¢›

. –ê¤ð ü“ø¡ šþ‘—÷ öø—þõ ü—þøì— ü‘ú÷‘õ¤¢ ø ü•¤—øþ¢¤ Š ü•¤—

:ö‘¯¤¨ ¤‘ª—÷ ùóŸ¤õ -š

 ü‘úóøó¨ ôø›û ¤‘ªê ¤þ¥ ö¢“ üä‘ê¢ ù‘𗨢 ¤þ¢ ‘þ ¢ø¥ ¢øª÷ ù›ó‘ãõ ö‘¯¤¨ ¤ð

 ù÷ üþ‘¨¤‘÷ öþ . (¢øªþõ ¢‘›þ ü¦¤÷ ‘Ÿò¯¬)¢¢¤ðþõ ‘¨¤‘÷ ù¢õ¤¢ ‘•¥ ü÷‘¯¤¨

  öø¢“ ôû ¤ðþ¢ ü‘úþ¤‘õþ“ ø ‘ú—÷øêä ùîó“ ¢¤£ðþõ¥‘“ ö‘¯¤¨ ¤‘ª—÷ ü¤“ ¤ ù¤ ‘ú÷—

  . ¢÷¤øüõ ¤¢ ü‘• ¥  –䤨“¤ ¤‘õþ“ ù—ꤪþ• üã÷‘õ ù÷øðþû

 ñ¤ ôø¨ ø ôø¢ ùóŸ¤õ ö‘¯¤¨ ñ¤—÷î ¤¢ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 ¢þ¢¤ð ù¤‘ª ùî ¤ø¯÷‘õû

ö‘¯¤¨“ üò—“ ¤¯¡ ¢ª‘“ ¤—þøì ö¢“ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 ù¤û£ó ø ¢¤¢ ù¢úã“ ¤ üõúõ

’ø¡ ¤¢ø¡ ¤‘î¤ð . –¨ š¤‘¡ ¯þŸõ‘“ ‘õ ¯“¤ ù—þ÷øõþ ù‘𗨢òø¬ . –¨ ¤—õî

ü¦¤ó¥ø¤“ ˜ä‘“ ú÷¦¤ó‘“ §‘õ— Š ¢÷îþõ÷ ü¤‘õþ“ ¢þóø— ‘ú“¤îþõ ‘“ üð¢øó ¢û¢ ô‘›÷

ü‘úþ¤‘›÷û‘÷ . –ª¢ ¢ûø¡÷ñ‘“÷¢“¤ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ü÷‘¯¤¨ ñøó¨ ©þ¢þ•ø ¢øªþõ÷

ü¤‘ Š ¢¢¤ðþõ ‘ú—÷øêä ø ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ˜ä‘“ ùî ö üþ‘¨¤‘÷ ñõ‘ª ù—þ÷øõ ù‘𗨢

¤ (öøþõþø—)ü÷õþ¢ø¡ ü‘úþ¤‘õþ“ ùî ö ü¤‘ ø ¢øªþõ ü¦¤ó ¥ø¤“ ’“¨ ùî ö

 ô¨› ¤ ü¢ø¡ –ê‘“ ö¢“ üä‘ê¢ ù‘𗨢 öøþõþø— ü‘úþ¤‘õþ“ ¢¤øõ ¤¢ . ¢¤¢ ñ‘“÷¢“

.¢¤øüõ ¢ø›ø“ ¤ éó—¡õ ü‘úþ¤‘õþ“ ö ù“ ü÷‘¨¤ ’þ¨ ‘“ ù¢¤î ¤ø¬— ü›¤‘¡

¯‘¡õ üø‘ê÷ó –òþ ø §þ¢÷‘• Šñ‘Ÿ¯ Š§øõþ— Š‘û ù¥øó ñõ‘ª ö¢“ üä‘ê¢ ù‘𗨢

öø¡ ©¢¤ð¤¢ ¢ø›øõ¢þê¨ü‘û ùþøð ù¤¡ò‘“ø öø¡—¨¥çõ Šüø‘ê÷ó ¢¢è Šüª¤øð

. –¨÷ ö¢¤“ ö‘þõ ¥ ø ü›¤‘¡ ô¨› «þ¡ª— ù‘𗨢 öþ üó¬ ¤‘î . –¨ é÷ó ø

¥ø –¨÷ öþŽ—ø¤• üóøîóõ ö‘õ—¡‘¨ ü¨¤¤“ ëþ¤¯ ¥ ‘õøõä ü›¤‘¡ ô¨› «þ¡ª—

 üä‘ê¢ ù‘𗨢 . ¢¤þðþõ ô‘›÷ ‘ú—þ¨ø÷øþõþ ø ‘ú÷þóø“óð‘õ‘ð ùóþ¨ø“ ö ö¢¤“ ö‘þõ

ö¥þó‘÷ ø ü›¤‘¡ ô¨› ‘“ §‘õ— ¥ §• . –¨ ùàê‘Ÿ ü¤¢ ü“¬ä ù‘𗨢 ¢÷÷‘õû

ñì—÷õ¢ã“ ñ¨÷“ ¤ ùàê‘Ÿ öþ ‘ú—þ¨ø÷øõþ ôþ¨ì— ‘“ ù¢¤î –“™ ¤÷ üóøîóõ –‘¬¡ªõ

¤ø¯÷‘õûø –¨ ù¤õû ‘ú—þ¨ø÷øõþ âþ¤¨ ôþ¨ì—‘“ üä‘ê¢ ù‘𗨢 ¢‘þ¥ –þó‘ãê .¢þ‘õ÷þõ

.¢÷¤—¢ã—¨õ ö‘¯¤¨¢‘›þø  -ö-ü¢ ü‘ú“þ¨ ù“Š¢‘þ¥ ¤þ™î—‘“ü‘úóøó¨ ¢ª ù—êðò“ì ùî

 ù—þ÷øõþ ù‘𗨢 àêŸ ü¤“ ù¢ª ù—êðò“ì ö‘¯¤¨ ¥ –à‘êŸ ¢¤øõ ¤¢ ùî ü“ó‘¯õ ùþóî

 :¢øõ÷ «ø¬¡õ ù›ø— ¢þ‘“ ôû¤þ¥ üê‘® –‘î÷“ ‘÷õ® Š –¨ 뢑¬ ôû

¤‘ªêñõ‘ä öþ¤—𤥓 . ¢÷þ¤¢ ü÷òø¯ ø öõ¥õ –¤ø¬“ ‘ú—÷øêä ùî ¢¢ ù¥‘› ¢þ‘“÷  -

 ô¤ø— Šù÷‘“ª ë¤ä Šéþê¡ ôøóãõ‘÷ ü‘ú“— . –¨ üþ‘ú—÷øêä öþ÷ ù—þ÷øõþ ô—¨þ¨ ¤“

 üê¡õ ü—÷øêä –õòä –¨ öîõõ öõ¥õ ü𗨡 ø ü÷ø¡ ôî Šüþ‘ú—ª ü“ Šüø‘ê÷ó ¢¢è

 –ª¢ú“ ù“ ¤—ªþ“ ù›ø— ‘“ ¢þ‘“ ø ¢÷ ù—¨¢÷þ ¥ òøõãõ ö¢÷¢ ø ù™ó ü‘ú—÷øêä . ¢ª‘“

 . ¢ø“ ­¤øä öþ ’àøõ ö¢÷¢ ø ö‘û¢

üä‘ê¢ üøì ùî ü¢¤øõ¤¢ . ¢¤î ¥þû¤• ¢þ‘“ ‘úîþ—øþ“ ü—÷ ¤¤îõ ø ‘›“‘÷ 餬õ ¥ -‚

 ù‘𗨢 òøõãõ. ¢øõ÷ ¥þø›— íþ—øþ“ ü—÷ ¤øê ¢þ‘“÷ –¨ –÷øêä âꢓ ¤¢‘ì ¢ø¡ ö¢“

‘þ ø –÷øêä ö‘õû ù¢÷þ ¤¢ ù¢þ¢¤ð ¤—þøì –÷øêä¥þõ –þìêøõ âê¢ ¥ §• ö¢“ üä‘ê¢

¢þ‘“ ùî ¢÷—¨û ü¤™øõ ü‘ûø¤¢ ‘úîþ—øþ“ ü—÷ . ¢÷îþõ âꢤ—÷‘¨ ¤ ù“‘ªõ ü‘ú—÷øêä

 ¤¤îõ 餬õ ‘“ . ¢÷øª 餬õ ø ù¤þ¡£ ñ¤—÷î ñ“‘ì¤þè ø í‘÷¤¯¡ ü‘ú—÷øêä ü¤“

ôû ö¢“ü“¤îþõ ¤øóê ‘ú“¤îþõ ñî –õø‘ìõ ©þ¢þ• ¤“ ùøòä íþ—øþ“ ü—÷ ü¤ø¤®¤þè ø

. ¢ª‘“ ôø‘ìõ ü—÷øêä ©þ¢þ• –¨ öîõõ ö ù›þ—÷ ùî ¢øªþõ ­øä

‘“ ùî ‘ûø¤¢ öþ ¥ . ¢øõ÷ ¥þû¤• ¢þ‘“ ¤ø¢ìõó ü—Ÿ øþ¨¤•ø¨ ø÷øõþ ü‘ûø¤¢ ¥ -ƒ

¢÷øþ• ¤¢ ø öøþõþø— ü‘úþ¤‘õþ“ ü¡¤“ Š ‘ú÷‘¯¤¨ ö‘õ¤¢ ¤¢ ü÷‘õ¤¢ üõþª üóî öø÷ä

 ùø¤ð . –ê¤ð íõî ¢þ‘“ ¢ª‘“÷ ü¤ðþ¢ ù¤‘ ùîþ—¤ø¬ ¤¢ ¯ìê ¢÷øªþõ ù¢‘ê—¨ ‘®ä

ü‘úþ¤‘õþ“ ü¤“ –Ÿ¤ üóþ¡öø ùî ¢÷—¨û ‘û ¢þŽø¤—¨øîþ—¤øî ‘ûø¤¢ öþ¥ ü¤ðþ¢

ö –‘ì—ªõ ø öø¥þ—¤øî . ¢÷—¨û ü¤—ªþ“ –þõû ü¤¢ òõä ¢÷¢¤ðþõ ¥þø›— öøð‘÷øð

Š öøþõþø— ü‘úþ¤‘õþ“ ü¤“ öøþ¨øóø¢‘õ• ø ¤ø¡“ Š–“¤ª Š«¤ì Šüìþ¤¥— –¤ø¬“ ùî

â÷‘õ‘“ ùî ¢÷—¨û üî‘÷¤¯¡ ü‘ûø¤¢ ¢÷øªþõ ¥þø›— ¤‘þ¨“ ü“‘ú—ó ­¤øä ø  ‘úþ¦¤ó

 ¢÷û¢þõ éþê¡— ¤ ü¤‘õþ“ ôŽòä üþ‘¨ ù¥›ãõ ¤ø¯“ ù—þ÷øõþ ô—¨þ¨ –þó‘ãê ¥ ö¢ª

ø í‘÷¤¯¡ ¢¤øõ ¤¢ ‘ú÷ 餬õ ù¤ð . ¢÷îþõ ¢øä ü¤‘õþ“ ‘ú÷ â¯ì ‘“ òøõãõ üóø

ü‘úþ¤‘õþ“ ü¤“ ø ‘ú÷ ü÷òø¯ 餬õ ¥¢þ‘“ üóø –¨ ¥‘›õ üû‘—øî –¢õ ü¤“ íóúõ

 . ¢øõ÷ ü¤¢¢ø¡ ¢÷÷‘õ¤¢ ñ“‘ì ¤ðþ¢ 뤯“ ùî üþ¢‘ä

ø ¢÷îþõ ¢¤ø ù—þ÷øõþ ô—¨þ¨ ¤“ ü÷þð÷¨ ¤‘“ ö –‘ì—ªõ ø öø¡ öøþ¥øê¨÷¤—  -„

üî‘÷¤¯¡ ü‘ú¨ø¤þø ñì‘÷ ¢÷ø—þõ ùî÷þ¤“ ùøòä . ¢¤î ü¤ø¢ ö¥ ¤ø¢ìõó ü—Ÿ ¢þ‘“

 ø üõþõ¤— ô—¨þ¨ ü›¤‘¡ ü‘ú÷þŽ—ø¤• üú“‘÷—õ ¤¢ìõ ¢ø¤ø ¢ª‘“ ¥¢þ ø –þ—‘•û öø

¢þ‘“ ö ¥ ü• ü‘ú—þ¤øê ¢¤øõ ¤¢ ¥›“ ø ¢û¢þõ ¤¤ì ¤‘ªê –Ÿ— ¤ ö¢“ üä‘ê¢

öø¡ ¢Ÿø¢÷ šþ¤¢—“ øò“ì ¢÷ø—þõ ¤‘õþ“ ü¤øê¤þè ü‘û üŸ¤› ¤¢ . ¢øõ÷ ¤à÷꤬

. ¢øª 餬õ üø ü¤“ ôø¥ó –¤ø¬ ¤¢ ‘— ¢÷î ¢û í÷‘““ ¤¢ø¡

ò“ì ùî¤ø¯÷‘õû ü÷‘õ¤¢üõþª ø üõ¨ üþ‘þõþª ¢øõ Š §îþ ù㪐 Šøþ—îøþ¢¤ ¢øõ -…

 ø¨¤™ ôû ù—þ÷øõþ ô—¨þ¨ üø¤ ùîó“ ¢÷øªþõ ö‘¯¤¨ ¢‘›þ ˜ä‘“ ‘ú÷— ù÷ ¢þ¢¤ð¤î£

. ¢¤î ¥þû¤• ¢þ‘“ ‘ú÷ ¥ ø ¢÷¤¢

(ù¢ª á‘“ª)ù¤ø—‘¨ü‘úþ“¤ ü¢‘þ¥¤¢ìõ üø‘Ÿ ùî üþ‘û£è ¥ - ’ø¡ üþ£è ôþ¦¤ -†

 ü÷øþŸ ü‘úþ“¤ Š ñø ùø¤ð¥ . ¢øõ÷ ¥þû¤• ¢þ‘“ ¢÷—¨û ù¤ø—‘¨÷ üó• ü‘úþ“¤ ‘þø

Š –¤£ ü—‘“÷ ü‘ú÷èø¤ Š ôø¢ ùø¤ð ¥ ø ”õþ¤ªø å¤õ ô¡— Š¤þª Š–ªø𠤢 ¢ø›øõ

‘ûù¤ø—‘¨ø÷øõ ‘úþ“¤öþ¤—ú“ . ¢¤“ ô‘÷ öø—þõ ¤ (üø¨) ü÷þ òì‘“ ø ö¢¤ð ’‘—ê

á‘“ª ¤—ªþ“ ù¤û ‘úþ“¤ . –¨ ü÷þõ¥ ô¢‘“ ø ø¢‘îø Šòø÷‘î Š öø—þ¥ öèø¤ ¢÷÷‘õ

âþ‘õ –¤ø¬“ ¢÷ä‘“ª ¤þè ¤™î ùî ü—‘“÷ ü‘ú÷èø¤ . ¢÷¤¢ ü¤— –ê¨ ôøì ¢÷ª‘“ ù¢ª

–¤ø¬“ ¤ ü—‘“÷ ü‘ú÷èø¤ ùî÷þ ü¤“ üþ£è ü‘û ù¢¤ø¤ê ü‘ú— ù÷‘ꨑ—õ . ¢÷—¨û

ö¢¤îù¥þ÷¦ø¤¢þû‘“¤ á‘“ª¤þè ü‘ú÷èø¤ ¢÷÷î ù®¤ä –¨ ¤—¢÷¨• ü¤—ªõ ùî öþ¤›¤‘õ

¤þè ’¤ ü‘û¢þ¨ ¤‘î÷þ öõ®¤¢ . ¢÷¤øüõ¤¢ ¢õ‘› ñ üþ‘þõþª ¤ðþ¢ ü‘úû¤ ø

’¤ü‘û¢þ¨¥ ’—¤õ“ ùî ¢÷øªþõ ¢‘›þ (-é-ü—) §÷¤— ’¤ ü‘û¢þ¨ ô‘÷“ üþãþ“¯

‘ú÷èø¤ ö¢¤î吢 ô‘ð÷ú“ ùî ¢÷—¨û ’¤ü‘û¢þ¨ öþõû .¢÷¤—î‘÷¤¯¡ ù¢ª á‘“ª üãþ“¯

‘ú÷þŽ—ø¤•ø•þóø ‘û¢þ•þóö‘õ—¡‘¨¤¢ –‘“ §÷¤— ’¤ ü‘û¢þ¨ . ¢÷øªþõ ¢‘›þ ¥þ÷

ü¤þ• ¢‘›þ Šü÷õþ ù‘𗨢 ñõä ñò—¡ ˜ä‘“ ù—ª¢ üóøó¨ ¤¢› üø¤ ¤“ üŽø¨ –¤™

¢þ‘“÷ üóî¤ø¯“ .¢øªþõ ü“óìü‘úþ¤‘õþ“ø öø¡¤‘ªê ü¢‘þ¥ Š ‘ú÷‘¯¤¨ ©þ¢þ• Š§¤¢ø¥

.ù¤ø—‘¨ø÷øõ ü‘úþ“¤ ¥ ‘—¢õä ôú÷ ¢ª‘“ ‘úþ“¤ ¥ üþ£è ü¤ó‘î %ƒ€-‚€ ¥ ¤—ªþ“

æó‘“ ¢¤ê¤¢ ù¦þø“ (¥ø¤/ö¥ø ô¤ðøóþî/ ô¤ð‚- ¥ ¤—ªþ“) ü÷þŽ—ø¤•¢øõ ¢‘þ¥ 餬õ

üø¤ø ¢÷îþõ ¢‘þ¥ ¤ ùþóî ø ¢“î¤‘î ¤þ¥ ¢ª‘“ ôû¤®õ ¢÷ø—þõ ùîó“ ¢¤¢÷ ü÷¨Ÿ ‘ú÷— ù÷

ø¨¤™ ü¦¤ó ù“ò—“õ ¢¤ê ¤¢ «ø¬¡“ ø‘ð¤þª öþŽ—ø¤• . ¢¤¢ ¢“ ¤™ ü÷õþ ù‘𗨢

 ö¢þõ‘ª ü¤“ ü¢‘þ¥ æþó“— ùî ‘îþ¤õ ¢÷÷‘õ üþ‘û¤øªî¤¢ . ¢øª 餬õ ¢þ‘“÷ ø ¢¤¢

ùøòã“.–¨ ¢øúªõòõ‘î¤øö‘þ¥¤‘™öþ ¢øªþõ –ªøð¢‘þ¥ 餬õ¥þ÷ø öþç󑓤¢ ¤þª

.ù¢ª ù¢¢ öøþŸ“ ùî ¢÷—¨û üõ¨¢øõø ‘ú÷øõ¤û üø‘Ÿ‘û ù¢¤ø¤ê öþ ùî –¨÷¢ ¢þ‘“

 ùþì“ ø ü“¤ ü¤ó‘î ñî ¥ %ƒ€-‚€ Š öþŽ—ø¤• øóþî/ô¤ð‚- ñõ‘ª ’ø¡ üþ£è ôþ¦¤

–‘“ø“Ÿ ø –òè Š–‘›þ¥“¨ Š–‘› ùøþõ ¢÷÷‘õ üû‘þð ü‘û£è . –¨ ü ù—¨‘ª÷ ¢øõ ¥

. ¢÷øª 餬õ ù÷¥ø¤ ¢þ‘“ ¢÷—¨û ¤“þê ü¢‘þ¥ ¤¢ìõø ü“¤ üõ¢ìõ ü¤¢ ùî

.¢þ¢¤ð¤î£ ‘ú÷‘¯¤¨ ¢¤øõ ¤¢ ùî ¤ø¯÷‘õû (‘ú÷¢þ¨î ü—÷) ù÷¥ø¤ 餬õ -‡

¤¤ì öø¤ê ù›ø— ¢¤øõ¤þ¡ ¢÷÷îþõ –þø에¤ ù—þ÷øõþ ùî ()ü“¯ ö‘û‘þ𠥐 ù¢‘ê—¨ -ˆ

 –“‘™ ‘û‘䢐 öþ ¤™î ø ¢øªþõ ¢øõ öþ ù“ ⛐¤ ü¢‘þ¥ ü‘û‘䢐 ù¤ð . –¨ ù—ê¤ð

. ¢÷—¨û üõó¨õ üîþ÷þóî ¤™ ü¤¢ ‘ú÷ ¥ ü¡¤“ üóø –¨þ÷ ù¢ª

‘úþ¤‘õþ“ ¥ ü¤‘þ¨“ . –¨ ôúõ üóþ¡ –“™õ“ üê÷õ –‘÷‘›þû ñþ¢“—ø ü÷ø¤ –ª¢ú“ -‰

–¢ªø éã® ü÷õþ ù‘𗨢 üø¤¤“ (‘û¢—•• üó• žª¤— ëþ¤¯¥)ü“¬ä ù‘𗨢 ¤™ –Ÿ—

 . ¢÷ ùóõ›÷þ ¥ ‘ú—÷øêäü—Ÿø Šöøþõþø— Š íþ¦¤ó Š ü÷—-öø¤ ü‘úþ¤‘õþ“ . ¢÷“‘þþõ

šòäò ü‘úþ¤‘õþ“ ¥ ü¤‘þ¨“ . –¨ ¤—õúõ ôú÷ ¥ ü—Ÿ üø÷ãõ üø¤þ÷ ø ëò¡ –õò¨

öø¢“ ¢“‘þ ‘êª ö‘úð‘÷“ ¢÷ø—þõ üø÷ãõ üø¤þ÷ ù“ ¤‘õþ“ üøì ö‘õþ ‘“ Š šòãó ’ã¬ ø

. ¢ª‘“ öªø¤ ö ü“¯ üð÷ø𝠥ø÷û ùî÷þ